مراحل پخت آجر با آماده کردن خاک مناسب برای ساخت آن آغاز می‌شود و پس از طی کردن چند مرحله آجرها برای پخت داخل کوره‌های مخصوص قرار می‌گیرند. به صورت کلی اگر مراحل تولید و ساخت آجر، به شیوه صحیح و اصولی انجام شود، محصول نهایی، آجری مرغوب و با کیفیت خواهد بود. در زمان تهیه خاک برای ساخت آجر باید به کیفیت آن توجه ویژه‌ای داشته باشید، زیرا نوع خاک و ناخالصی‌های آن تاثیر زیادی بر قیمت آجر دارد. همچنین اگر در مراحل پایانی پخت درجه حرارت کوره مناسب نباشد احتمال ترک خوردن و یا کاهش مقاومت آجر هم خیلی دور از ذهن نیست. اگر برای ساختمان و یا مرمت یک بنا به آجر نیاز دارید، باید متناسب با فضا و نوع مصرف خود آجر مناسب و با کیفیت را تهیه نمایید. در فروشگاه مصالح ساختمانی سنگاج تنوع آجرها بسیار زیاد است و مشتریان این فروشگاه از سراسر کشور می‌توانند متناسب با نیاز خود آجر مناسب را از سایت ما انتخاب کرده و یا به صورت تلفنی به همکاران ما در تیم فروش سنگاج سفارش دهند تا در اسرع وقت آجرها به آدرس مورد نظر آنها ارسال شود.
مراحل پخت آجر
آجرها به عنوان مصالح ساختمانی در انواع مختلف و با کاربردهای متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آجرها به عنوان جزء اصلی در دیوار‌ها و کف‌های ساختمان‌ها به کار می‌روند. یکی از مهم ترین و اصلی ترین مراحل پخت آجر، انتخاب خاک مناسب برای تهیه آجر است که باید دارای ویژگی‌هایی همچون خردایش مناسب یعنی ترکیب مناسبی از ذرات رسی و شنی را داشته باشد تا به آجرها استحکام و مقاومت کافی بدهد. همچنین خاک باید دارای مقدار مناسبی رطوبت باشد تا بتوان آن را به راحتی به شکل‌های مختلف قالب زد. علاوه بر این خاک باید از نظر شیمیایی حاوی کلسیم و مواد آلی باشد تا در فرآیند پخت آجر و تشکیل میانبندهای مورد نیاز کیفیت آجر پایین نیایید. معمولا از خاک رس در مراحل پخت آجرهای موجود در بازار استفاده می‌شود. به صورت کلی ساخت انواع آجر در ۶ مرحله به شرح زیر انجام می‌شود:
آماده کردن خاک رس
اولین مرحله ساخت آجر با انتخاب خاک رس آغاز می‌شود، خاک رسی را که برای پخن انواع آجر انتخاب می‌کنند نیاز نیست که رس ۱۰۰ درصد بوده و بدون ترکیبات دیگر باشد فقط کافی است که ناخالصی‌هایی از قبیل ریشه گیاه، چوب، زغال و موارد دیگر در آن وجود نداشته باشد که از مقاومت آجر کم می‌کنند. برای تهیه آجر بیشتر از خاک رس آبرفتی استفاده می‌شود، خاک معرفی شده برای آجر پزی تحت شماره ۱۱۶۲ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران استاندارد شده است. به صورت کلی در ترکیبات خاک رسی که در مراحل ساخت آجر استفاده می‌شود باید مواد معدنی زیر باشد:
- انواع اکسید
- اکسید سیلسیم
- اکسید آلومینیوم
- اکسید آهن
- اکسید منیزیم
- آهک
- سولفات سدیم
- منیزیم
- پتاسیم
- سدیم
- ماسه
به عمل آوردن خاک
منظور از به عمل آوردن خاک این است که خاکی که تا جایی که امکان دارد یک دست و عاری از شن و ماسه و مواد خارجی مخصوصا مواد آلی داشته باشد. برای این کار خاک را هوا می‌دهند و اگر لازم باشد آن را خرد می‌کنند و اگر بخواهند آجر خوب و با کیفیت عالی تهیه نمایند آن را می‌شویند و پس از خشک شدن از الک‌های مخصوص عبور می‌دهند و دانه‌های درشت آن را جدا می‌کنند و همچنین در این مرحله مواد اضافی خاک را از آن جدا می‌کنند با توجه به مرغوبیت و کیفیت آجر در موقع به عمل درآوردن خاک دقت‌های لازم را انجام می‌دهند.
ساختن گل
در تهیه گل سفت حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد وزن خاک به آن آب افزوده می‌شود، آب مورد نیاز برای ساخت گل باید عاری از مواد خارجی بوده و همچنین نباید آبی باشد که در مراحل مختلف تهیه آجر یا خاک رس ترکیب شیمیایی بدهد به این علت بهتر است برای تهیه گل از فاضلاب کارخانه‌ها استفاده نشود. بعد از مخلوط کردن آب با خاک، آن را خوب مخلوط می‌کنند تا تمام ذرات خاک در مجاورت آب قرار گیرد در کارخانه‌های پیشرفته آجرپزی این کار به وسیله مخلوط کن‌های مکانیکی انجام می‌گیرد ولی در کوره‌های سنتی ساخت آجر بعد از آن که آب و خاک را مخلوط کردند، حدود ۳ الی ۴ روز تا کم کم آب به تمام ذرات خاک نفوذ کرده و آن را تر کند و سپس آن را خوب به هم می‌زنند و آماده برای قالب گیری می‌کنند. مقدار آب موجود در گل باید حداقل ممکن باشد و باید فقط به قدری باشد که بتوان آن را به صورت گل درآورد. زیرا هر قدر آب درون گل زیاد تر باشد اولا خشک کردن خشت مشکل تر و پر هزینه تر می‌شود ثانیا بعد از آن که خشت خشک شد و آب درون آن کم شد موجب پوک شدن آجر می‌شود.
قالب زنی
قالب زنی یک از مراحل پخت آجر است، در این مرحله گل به دست آمده را در ماشین قالب زنی می‌ریزند، این ماشین به لوله مارپیچی ختم می‌شود. بعد گل‌ها به وسیله این لوله مارپیچ با فشار به جلو می‌روند و از دهانه ماشین به صورت مکعب مستطیلی خارج می‌شود که به طول و عرض آجر مورد نیاز است. در کارخانه‌هایی که غالب زدن با پرس سنگین انجام می‌شود یعنی برای شکل دادن به آجر از لغزندگی دانه‌ها به روی هم به وسیله آب استفاده نمی‌شود، شکل دادن آجر به وسیله ی فشار صورت می‌گیرد و میزان آب را در خاک را به ۸ درصد می‌رساند در نتیجه آجر احتیاج به خشک شدن ندارد و مستقیم از قسمت قالب گیری به کوره پخت می‌روند.
خشک کردن خشت
در کوره‌های قدیمی که قالب گیری با دست انجام می‌گرفت پس از چند ساعت که از زدن خشت می‌گذشت و تقریبا خشت می‌توانست شکل هندسی خود را حفظ کند آن را از محل خود بلند کرده و سمت باریک تر کنار یکدیگر می‌چینند و به این صورت سطح بیشتری از خشت را در معرض جریان هوا قرار می‌دهند و به خشک شدن سریع خشت کمک می‌شود. البته این روش به علت غیر فنی خشک شدن خشت، اولا در سطح آن ناهمواری‌هایی شدید ایجاد می‌کرد، ثانیا به علت آن که سطح روی آن در اثر گرمای هوا زود تر خشک می‌شد، مغز آن هنوز رطوبت داشت و این رطوبت باعث ایجاد ترک روی سطح آجر می‌شد. زمان مورد نیاز برای خشک شدن در این روش بین ۳ تا ۱۵ روز است. امروزه برای خشک کردن خشت‌ها یا از کوره‌های هوای گرم استفاده می‌کنند که به صورت تونلی است که در این روش زمان مورد نیاز برای خشک شدن خشت‌ها ۴۸ ساعت است و یا از دالان‌های خشت خشک کنی استفاده می‌کنند که در این روش زمان مورد نیاز برای خشک شدن خشت‌ها ۴ تا ۷ روز است.
مرحله آجر پزی
آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاک رس به صورتی که هیدرو سیلیکات آلومینیوم به سیلیکات آلومینیوم تبدیل شوند و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و نیروی فشاری تا حدود ۱۰۰ کیلو گرم در سانتی متر مربع را تحمل می‌کند این عمل به وسیله حرارت در حدود ۹۰۰ درجه سانتی گراد انجام می‌شود. به این منظور که تا ۱۰۰ درجه سانتی گراد آب فیزیکی نمونه خشک می‌شود و تا ۵۰۰ درجه سانتی گراد آب شیمیایی خاک رس متصاعد می‌گردد و تا ۹۰۰ درجه سانتی گراد ذرات خاک رس شروع به خمیری شدن شده و به این صورت دانه‌های ماسه درون خشت را به هم می‌چسبانند و آجر بدست می‌آید.
روش های ساخت آجر
روش تولید آجر می‌تواند از کاملا دستی تا تمام اتوماتیک متغیر باشد و این تفاوت‌ها در کیفیت و کارایی آجرهای تولیدی تاثیرگذار است. مراحل ساخت آجر به دو روش اصلی خشک و تر انجام می‌شود، این دو روش درجه اتوماسیون و استفاده از نیروی انسانی متفاوتی دارند.
- تولید آجر به روش سنتی: در این روش تولید آجرها به صورت دستی توسط نیروی انسانی انجام می‌شود. این فرآیند شامل تشکیل و فرم دهی خاک رسی به شکل آجر، تخمیر و فشرده سازی آن توسط کارگران ماهر می‌شود. پس از تشکیل آجرها به جهت خشک شدن به طور طبیعی به آفتاب گذاشته می‌شوند.
- تولید آجر به روش نیمه اتومات: در این روش کوره پخت آجرها از نوع هوفمن اتوماتیک استفاده می‌شود. در مرحله پخت، آجرها در داخل کوره با استفاده از فرآیند اتوماتیک پخت می‌شوند. اما مراحل قبلی مانند تشکیل و فشرده‌سازی آجرها همچنان به صورت دستی توسط انسان‌ها انجام می‌شوند.
- تولید آجر به روش تمام اتومات: در این روش تمام مراحل تولید آجر از تشکیل و فشرده سازی تا پخت و خشک کردن به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. از ماشین آلات و تجهیزات اتوماتیک برای تولید و پردازش آجرها استفاده می‌شود و نیاز به دخالت انسانی در این فرآیند حداقل است.
سوالات متداول
۱. خاک مناسب برای تولید آجر باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
خاک رس مرغوب و مناسب برای پخت آجر باید عاری از ناخالصی‌هایی چون زغال، چوب و ریشه گیاهان باشد، زیرا در زمان پخت، ناخالصی ها سوخته و جای خالیشان روی بدنه آجر باقی می ماند. این موضوع باعث کاهش استحکام آجر می‌شود.
۲. از چه خاکی برای ساخت آجر استفاده می‌شود؟
خاک رس مناسب ترین خاک برای ساخت آجر است، البته به شرطی که ناخالصی این خاک کم باشد.
۳. طرز تهیه آجر در روش نیمه اتومات چگونه است؟
کوره پخت آجرها در این روش کوره هوفمن اتومات است که آجر در آن می‌پزد، اما خشک کردن آجرها به روش سنتی انجام می‌شود. در واقع در این روش فقط بخشی از کار با دستگاه‌های صنعتی انجام شده و الباقی مراحل پخت آجر به صورت سنتی صورت می‌گیرد.
سخن پایانی
با پیشرفت فناوری و تغییر در نوع ساخت و ساز، طراحی و شکل ظاهری آجرها هم تنوع یافته است. امروزه آجرها به شکل‌ها و ساختارهای متنوعی و با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن تولید می‌شوند تا نیازهای مختلف در ساختمان‌ها را برآورده کنند. در این مقاله سعی کردیم ویژگی‌های یک آجر خوب و مراحل پخت آجر با کیفیت را با شما در میان بگذاریم. شرکت سنگاج در زمینه تولید و فروش انواع مصالح ساختمانی سابقه طولانی و درخشانی دارد و همواره با تولید بهترین مصالح و عرضه آنها با بهترین قیمت به مشتریان خود توانسته آنها را راضی نگه دارد. برای خرید انواع آجرهای ساختمانی و اطلاع از قیمت سایر مصالح ساختمانی میتوانید با شماره تلفن ۰۳۱۳۶۲۷۶۹۴۲ دفتر فروش شرکت سنگاج تماس بگیرد و از شرایط خرید محصول از این فروشگاه مطلع شوید.
