استفاده از انواع آجر در ساختمان سازی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و به همین دلیل انتخاب آجر مناسب با توجه به نوع بنا و موقعیت جغرافیایی بسیار اهمیت دارد. در کلیه مراحل ساخت و ساز یک بنا باید از آجر با کیفیت استفاده کرد تا در طولانی مدت ساختمان با مشکل مواجه نشود. آجر یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است و به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد نیاز به آن هر روز بیشتر احساس می‌شود. این محصول دارای خصوصیات منحصر به فردی است و به همین دلیل از ابتدا تا انتهای پروژه‌های ساختمانی از آجر به عنوان یک مصالح ساختمانی اساسی استفاده می‌شود. اگر برای ساخت و ساز نیاز به آجر دارید، باید متناسب با فضا و نوع مصرف خود آجر مناسب را انتخاب نمایید. در فروشگاه مصالح ساختمانی سنگاج تنوع آجرها بسیار زیاد است و مشتریان این فروشگاه از سراسر کشور می‌توانند متناسب با نیاز خود آجر مناسب را از سایت ما انتخاب کرده و یا به صورت تلفنی به همکاران سفارش دهند تا در اسرع وقت به آدرس مورد نظر آنها آجرها ارسال شود.
دلایل استفاده از آجر در ساختمان سازی
استفاده از آجر در ساختمان سازی به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد این محصول بسیار مهم است، آجر یکی از گزینه‌های اصلی و محبوب در صنعت ساخت و ساز محسوب می‌شود و در اغلب ساختمان‌های کشور برای دیوار چینی از آجر استفاده می‌کنند. آجرها از موادی همچون خاک رس و خاک شن ساخته می‌شوند و به دلیل فشار قویی که تحت آن قرار می‌گیرند، مقاومت و استحکام بالایی دارند. این ویژگی‌ها آنها را برای تحمل بارهای ساختمانی مناسب می‌کنند. همچنین آجرها خواص عایقی بسیار خوبی دارند که می‌توانند در کنترل دما و صدا در داخل ساختمان نقش موثری داشته باشند. این امر می‌تواند به بهبود راحتی ساکنان و کاهش مصرف انرژی برای گرمایش و سرمایش کمک کند. انواع آجرها به دلیل مقاوم بودن در مقابل آب، حشرات و عوامل محیطی دیگر طول عمر بالایی دارند و این موضوع باعث کاهش هزینه نگهداری ساختمان می‌شود. همچنین از آجرهای نسوز به عنوان یک عنصر طراحی در نمای ساختمان‌ها هم استفاده می‌شود و جلوه‌ای زیبا به ساختمان می‌‍دهد.
کاربرد آجر در ساختمان سازی
نیاز روز افزون بشر به آجر باعث شده که با وجود سپری شدن قرن‌ها از پیدایش این مصالح ساختمانی، همچنان از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در واقع قدمت استفاده از آجر در ساختمان سازی با خاک رس به حدود ۵ هزار سال سال پیش بر می‌گردد و ظاهرا برای اولین بار جهت ساخت شهرهایی در بین النهرین و دره سند در پاکستان از آجرهایی با شکل و شمایل امروزی استفاده شده است. بنابراین می توان به جرات بیان کرد که وجود آجر و ساخت آن تاریخچه چند هزار ساله دارد. خواص این محصول چنان منحصر به فرد بوده که از مراحل نخست تا پایان انجام پروژه ساختمانی جزو ضروری ترین مصالح به شمار می رود و همچنین رنگ و ظاهر آجر سبب تلفیق سازه با طبیعت اطراف گردیده که در نوع خود بی نظیر است. از جمله کاربردها و خواص آجر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از آجر در پی سازی و دیوار باربر به علت مقاومت فشاری مناسب.
- استفاده در تیغه چینی و نماسازی به علت مقاومت در برابر دما و رطوبت.
- استفاده در کف سازی به سبب مقاومت سایشی مناسب، ابعاد کوچک، حمل آسان و سهولت کاربرد آجر امکان اجرای دهانه‌های وسیع به صورت قوس، طاق و گنبد را به وسیله آن فراهم می‌کند.
- ساخت پله، المان‌های تزئینی و موارد دیگر.
خواص و ویژگی‌های مهم آجر
آجر یکی از قدیمیترین مصالح ساختمانی است که در معماری سنتی ایران جایگاه ویژه‌ای داشته و امروزه هم استفاده از آجر در ساختمان سازی رونق بسیار زیادی دارد. آجر از ترکیب خاک رس، سنگ‌آهک، خشت و مواد دیگر به دست می‌آید و تاریخچه بیش از دو هزار ساله دارد. ساخت آجر شامل مراحل مختلفی از جمله استخراج مواد خام، آماده‌سازی مواد اولیه، قالب گیری، خشک کردن و تخلیه و انبار کردن محصول است. آجر با کیفیت دارای رنگ یکنواخت و مقاومت در برابر آتش سوزی بوده و به صورت کلی مراحل ساخت و خواص آجر به شرح زیر است:
استخراج مواد خام:
خاک رس را توسط لودر از سطح زمین برداشت می‌کنند، البته برخی از خاک‌های نسوز را باید از عمق بیشتری برداشت کرد. سپس این خاک توسط کامیون به کارخانه حمل می‌شود. خاک سطحی را که خاک نباتی نامیده می‌شود، کنار می‌زنند و کلیه ریشه گیاهان و موادی از این قبیل را از خاک جدا می‌کنند. زیرا این مواد در کوره می‌سوزند و جای آنها در آجر خالی می‌ماند در نتیجه آجر پوک می‌شود.
کوره تنوره ای (چاهی-متناوب):
در این نوع کوره که از قدیمیترین کوره‌های آجرپزی در ایران است، هم محل خشت‌ها و هم محل آتش ثابت است. این کوره از یک اتاقک با دودکش در سقف تشکیل شده و آتش در کف آن قرار می‌گیرد. مدت زمان لازم برای پختن آجرها در این کوره ۶ روز است. ولی چون حرارت در همه جای کوره یکنواخت نیست بنابراین از این نوع کوره ۷ نوع آجر مختلف به تولید می‌شود به طوری که از پایین کوره به سمت بالا، آجر جوش، آجر سبز، آجر بهی رنگ، آجر سفید، آجر ابلق، آجر قرمز و آجر نیم پخته حاصل می‌شود.
۶۰ درصد آجرهای این کوره قابل استفاده در ساختمان سازی است. از طرفی کوره‌ها به صورت پیوسته کار نمی‌کنند. به دلیل اینکه اتلاف انرژی در آنها بسیار بالا است، پس از پخت آجر کوره‌ها را خاموش می کنند و آجرها را خارج نموده و مجددا برای پخت آماده سازی می کنند. محصول کوره تنورهای به آجر گری معروف است و بیشتر برای سفت کاری و دیوار چینی معمولی به کار می‌رود.
خواص فیزیکی آجر (وزن مخصوص):
وزن مخصوص: آجرهای مختلف بر حسب نوع مواد خام و نیز روش تولید آنها، وزن مخصوص‌های متفاوتی دارند ولی به طور متوسط وزن مخصوص آجر مرغوب حدود ۳۱.۸ است. در آجرهای سوراخ دار هر چه تعداد سوراخ‌های آجر کمتر باشد وزن مخصوص آن بیشتر است. این موضوع بر قیمت آجر سه گل بی تاثیر نیست.
خاصیت جذب آب:
اگر مقدار جذب آب در آجر بالا باشد، فوری وارد بافت های ملات می‌شود و از عملیات‌های شیمیایی جلوگیری می‌کند و بالعکس هنگامی که میزان نفوذ آب در آن کم باشد، مصرف آن در نماسازی و مکان‌هایی توصیه نمی‌شود که در معرض نیروهای کششی قرار دارند. آجری مرغوب است که درصد جذب آب آن بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است. معمولا برای این که آجرها پیش از مصرف تا حدی از آب اشباع شوند، آنها را به مدت ۶۰ دقیقه در آب فرو می‌برند و به اصطلاح زنجاب می‌کنند. آجر یک دقیقه پس از خیساندن حدود ۸۶ درصد آبی را که در ۲۴ ساعت قادر به جذب آن است، به خود می‌گیرد.
انبساط رطوبتی:
انبساط رطوبتی: آجر پس از پختن و خنک شدن، رطوبت هوا را جذب و منبسط می‌شود. معمولا مقدار این انبساط حدود ۰.۸ میلیمتر به ازای یک متر طول آجر است. نصف این مقدار در هفته اول اتفاق میافتد و مابقی آن به مرور زمان حتی پس از چند سال کامل می‌شود. انبساط رطوبتی دراز مدت آجر با زنجاب کردن آن تسریع نمی‌شود. همچنین پس از خشک شدن آجر این انبساط قابل بازگشت نیست.
انبساط حرارتی:
ضریب انبساط حرارتی خطی آجر به ازای هر یک درجه دما ۰.۰۰۰۰۰۵ است. در ضمن باید به این نکته توجه کرد که آجرهایی در دیوارهای خارجی به کار می‌روند، چون تحت تاثیر دو دما یعنی دمای داخل و دمای خارج بنا هستند، بنابراین امکان ایجاد تنش در آنها وجود دارد.
مقاومت در برابر آتش:
دیوارهای ساخته شده با انواع مختلف آجر ۱ ساعت در برابر آتش مقاومت می‌کنند، بستگی به ضخامتهای متفاوت دیوار هم دارد.
میزان انتقال صوت:
معمولاً دیوارهای آجری صوت را جذب یا منعکس کرده و از انتقال آن جلوگیری می‌کنند ولی برای جذب کامل صوت باید مصالح آکوستیک استفاده کرد. هر چه ضخامت دیوار آجری بیشتر باشد، میزان انتقال صوت از آن کاهش می‌یابد دیوارهای آجری با ضخامتهای ۴۸ دسی بل افت انتقال صوت را سبب می‌شود.
رنگ:
رنگ آجر بستگی به ترکیب شیمیایی خاک رس و آتش کوره دارد. میزان زیاد سنگ آهک در خاک رس، آجر را سفید می‌کند. خاک رس‌هایی که مقدار کافی آهن داشته باشند، اگر زیاد پخته شوند آجر حاصل از آنها قرمز می‌شود، اگر هوای احتراق را کم کنند آجر ارغوانی کم رنگ شده و اگر کم پخته شود، عنابی روشن می‌شود.
خواص شیمیایی آجر:
قبل از اینکه محیط‌های شیمیایی به آجر اثر بگذارند، ملات موجود در آن را تخریب می‌کنند. بنابراین انتخاب ملاتی که با محیط سازگار باشند، در ساخت آجر بسیار اهمیت دارد. نمک‌ها و سولفات‌های موجود در آجر می‌توانند باعث بروز مشکلاتی همچون سفیدک شوره و آلوئک در آن شوند و در این شرایط دیگر استفاده از آجر در ساختمان سازی مناسب نیست.
انواع آجر در ساختمان سازی
به صورت کلی آجرها به لحاظ کاربرد و ساخت به سه دسته تقسیم بندی می‌شوند که این دسته‌ها عبارتند از:
آجر فشاری یا آجر زبره:
این نوع آجر به نام آجر زبره هم شناخته می‌شود و نامگذاری آن به دلیل روش ساخت ابتدایی آن است. در ابتدا کارگران آن را با دست می‌ساختند و با استفاده از گل مخصوص گوشه‌های قالب را با فشار دستی پر می‌کردند. کاربرد آجرهای زبره در ساخت دیوارهای باریک همچون دیوارهای خارجی، پی‌ریزی ساختمان و دیوارهای باربر استفاده است. این آجرها مناسب برای کارهایی همچون کرسی چینی، گره چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی هستند. اغلب این آجرها با دست در قالب‌های سنتی ساخته شده و در کوره‌های محلی پخته می‌شوند. ابعاد معمولی آجرهای زبره حدود ۵/۵ * ۱۰ * ۲۲ سانتی متر است.
آجر ماشینی یا لفتون:
آجر لفتون یا آجر سوراخدار نام دارد و بر روی سطح بزرگتر خود حدودا ۸ یا ۱۰ سوراخ با قطر ۱.۵ تا ۲ سانتی متر دارد. وجود این سوراخ‌ها باعث می‌شود که ملات در هنگام دیوار چینی عمودی نیز در سوراخ‌های آجر نفوذ کرده و استحکام دیوار را افزایش دهد. از آجرهای لفتون برای دیوارهای حمال استفاده می‌شود به خاطر اینکه می‌توانند با میلگرد مسلح شوند و دیوار آجری مسلح را تشکیل دهند. ابعاد این آجرها عمدتاً حدود ۵/۵ * ۱۱ * ۲۲ سانتی متر است و اضلاع آنها گونیا تر و با سطوح صاف تری نسبت به آجرهای زبره دارند. ترد و شکننده بودن نسبت به آجرهای زبره و عدم تطابق خوب با ملات و عدم چسبندگی به خوبی جز معایب این مدل آجر است.
آجر سفالی:
آجر سفال یک نوع آجر با ویژگی‌های خاص است. این آجرها با دقت بسیار بالا از نظر ساخت، شکل، رنگ، و مشخصات فنی تولید می‌شوند و بسته به شکل و ابعاد آنها در انواع مختلف ساختمانی استفاده می‌شوند. به دلیل جذب کم آب در آجرهای سفالی، سوراخ‌های آجر از طریق ملات عمودی نیز درآن نفوذ کرده و به استحکام دیوار کمک می‌کنند. این نوع آجر بخاطر سبک بودن و سرعت اجرا، در ساختمان‌هایی با اسلاید و سبک مدرن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب مناسب انواع سوراخ دار آجرها برای بهبود چسبندگی با ملات اهمیت دارد.
سوالات متداول
۱. کاربرد آجر چیست؟
از آجر می توان در ساختمان سازی و دیوار چینی استفاده کرد. همچنین آجر نما برای طراحی نمای خارجی و دکوراسیون داخلی کاربرد دارد.
۲. ساخت دیوار سفید پشت تلویزیون با چه نوع آجری صورت می‌گیرد؟
از آجر دکوراتیو یا آنتیک برای ساخت دیوار پشت تلویزیون استفاده کنید.
۳. استفاده از چه آجری برای ساخت شومینه مناسب است؟
کاربرد آجر نسوز بیشتر برای ساخت شومینه است، از این آجر به دلیل مقاومت بالایش در برابر حرارت برای ساخت شومینه و کوره استفاده می‌کنند.
سخن پایانی
استفاده از آجر در ساختمان سازی بسیار اهمیت دارد و یکی از اصلی ترین مصالح برای بنا کردن یک ساختمان و یا تعمیر و ترمیم یک بنا محسوب می‌شود. در این مقاله سعی کردیم ویژگی‌های یک آجر با کیفیت را با شما در میان بگذاریم و در مورد کاربرد این محصول توضیحاتی را در اختیار شما قرار دهیم. شرکت سنگاج در زمینه تولید و فروش انواع مصالح ساختمانی سابقه طولانی و درخشانی دارد و همواره با تولید بهترین مصالح و عرضه آنها با بهترین قیمت به مشتریان خود توانسته آنها را راضی نگه دارد. برای خرید انواع آجرهای ساختمانی و اطلاع از قیمت سایر مصالح ساختمانی میتوانید با شماره تلفن ۰۳۱۳۶۲۷۶۹۴۲ دفتر فروش شرکت سنگاج تماس بگیرد و از شرایط خرید محصول از این فروشگاه مطلع شوید.
